1 feb 2015

Lombard, dome-ga la dignità che al se mèrita


L'è miga difícil capir che anc'mò indel 2015 la gh'è una forta “dialet-fobia” ind la nosta penísola. Che la colpa la saghe de la coltura italo-cèntriga o che la saghe de l'ignoranza dei italiàn, l'única cosa certa l'è che incœ se ta pàrlet la toa lengua ta seet un stúped. 
Eh, ja. Parlar la toa lengua indel to paés d'origin l’è segn de ignoranza. Mi parli per esperienza: l'importa miga se a scœla ta seet el pu capaç de la toa class, l'importa miga se ta g'heet una propietà de lenguaj che la podarèss far invídia a tants profesor, se ti ta pàrlet “el dialet” ta dimóstret a tuts che ta seet miga inteligent, che ta seet un “montaner”.
 Pu o manc do agn fa, hoo ambiad a studiar quella che l'è la coltura e la lengua de la rejon spagnœla plussé famosa, la Catalogna, ca' d'una dei cità europeë pussé grande e riche de stória, Barcelona. Ma quell che al m'ha lassad colpid l'è statt che, a studiar la stória e la lengua catalana, hoo imparad tant anca de la mè cultura e de la mè lengua. No, parli miga de l'italiàn, parli de quella che mí credevi la fudèss domà un dialet, ma che per sorpresa mè hoo scoprid ésser una vera e propia lengua, implunemanc la g'hàbia no recognossiment da part del stat italiàn. El lombard, compagn del catalàn o de l'ocitàn, al g'ha una storia ai spalle de almanc 900 agn, de pu de l’italiàn. Perchè donca dar-ga miga la dignità che al se mèrita?!
 La lengua catalana la l'ha trovada, quella dignità lí, o mei, i ghe l'han datta. Quasi 100 agn fa, al principi del sécol passad, un grup de linguístic catalàn al s'è mett adré e l'ha standardizad e datt una regolamentazion a quella lengua che fin a quell dí lí l'era considerada un dialet del castelliàn, ma che dop l'è diventada una lengua ofiçal al cent-per-cent. Incœ el númer dei parlants catalàn l'è quasi el dobi, intant che el númer de quei che la capessen e la sann scríver ind la manera jœsta l'è passad de un 3-4% a un 97-98%. Miga mal!
 Che g'ha-la chè la lengua catalana pussé del lombard?! El recognossiment? Pœldar-s, ma de segur l'è domà quest. Donca quala è-la la rexon per la quala incœ al se g'havarèss de parlar no (e de studiar no) la lengua de la nosta rejon? È-l forse egoístic pretènder che la nosta lengua la vegna recognossuda come lengua e la diventi el prim mœd de comunicazion de la Lombardia?! Dopdetut parlar el lombard al vœl miga dir parlar pu l’italiàn. Al contrari, l'è dimostrad che el bilinguism al dà un grand aiœt a quella che l'è la percezion anca de la lengua màder. L'è miga un cas che i catalàn i ènn i pussé bravi de la Spagna a parlar spagnœl.

Nessun commento:

Posta un commento